Sağlığımız için son derece önemli minerallerden biri olan çinko, vücut tarafından üretilmediği için dışarıdan alınması gereken bir mineraldir. Vücutta doku ve organların çalışmasını sağlayan demir minarelinden sonra, en önemli mineral çinko olarak bilinmektedir.
Bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarında ve metabolik faaliyetlerde önemli görevlere sahip olan çinko, erişkin bireylerde toplam miktarı yaklaşık 2 g olarak bilinmektedir. Bunun %80’den fazlası kemik, kas, saç ve deride bulunmaktadır. Güçlü bir sinir sistemi ve bağışıklık sistemi için vücuda yeteri kadar çinko alımı önemli bir role sahiptir.
Hayvansal ve bitkisel besin kaynağı içeren ürünlerde çinko bulunmaktadır. Hayvansal kaynaklı besinlerin çinko içeriği ve insan vücudunda emilimi bitkisel kaynaklı ürünlere göre fazla olduğu bilinmektedir. Dengeli ve düzenli bir beslenme ile hayvansal kaynaklı çinko ve bitkisel kaynaklı çinko tüketimi sağlıklı bir vücut için gereklidir. Çinko açısından zengin besinler arasında; tavuk, hindi, mantar, yumurta, patates, balkabağı, kabak çekirdeği, yer fıstığı, badem, ceviz dana ve kuzu eti, yengeç, ıstakoz, istiridye, ıspanak, pazı, roka vb. gıdalar yer almaktadır.
Çinko; vücuttaki birçok biyolojik süreçte rol alır ve çeşitli sağlık faydaları sağlar. İşte çinkonun insan sağlığı için önemi ve faydaları:
• Bağışıklık Sistemi Normal fonksiyonlarına Desteği: Bağışıklık sisteminin etkinliğine katkıda bulunur ve artırarak bağışıklık hücrelerinin işlevini iyileştirmeye yardımcı olur.
• Hücresel Büyüme ve Onarım: Hücresel büyüme, bölünme ve onarım için gerekli minerallerden birisi de çinkodur. Çinko diğer mineral ve vitaminler ile birlikte Vücutta yeni hücrelerin oluşumu ve yaralı dokuların iyileşmesine destek olur.
• DNA ve Protein Sentezi: Çinko DNA ve protein sentezi süreçlerinde kritik rol oynayan minerallerden birisidir.
•Enzimatik Reaksiyonlar: Birçok enzim, çinko içerir ve böylece vücuttaki metabolik reaksiyonları düzenlemeye yardımcı olur.
• Büyüme ve Gelişme: Çocukların doğru büyümesi ve gelişmesi için gerekli olan minerallerden birisi de çinkodur. Çinko eksikliği, büyüme geriliği, gelişme bozuklukları ve zihinsel gelişme problemlerine neden olabilir.
• Akne Kontrolünde Rol oynar: Aknenin oluşumunda rol oynayan iltihaplanmayı azaltmaya ve sebum (yağ) üretimini dengelemeye yardımcı olan minerallerden birisidir.
• Yara İyileşmesi sürecine etkili olabilir. Çinko, cilt hücrelerinin büyümesi, onarımı ve yenilenmesi için gerekli minerallerden birisidir. Bu nedenle yara iyileşme sürecine katkıda bulunabilir.
• Antioksidan Etki: Çinko, Antioksidan özelliklere sahiptir ve cilt hücrelerini serbest radikallerin neden olduğu oksidatif stresten korumaya yardımcı olabilir.
• Kolajen Üretiminde Yardımcıdır: Çinko, kolajen üretimine katkıda bulunur.
Kaynaklar
Belgemen, T., & Nejat, A. K. A. R. (2004). ÇİNKONUN YAŞAMSAL FONKSİYONLARI VE ÇİNKO
METABOLİZMASI İLE İLİŞKİLİ GENLER. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 57(3).
Akdeniz, V., KINIK, Ö., Yerlikaya, O., & Ecem, A. K. A. N. (2016)
İnsan sağlığı ve beslenme fizyolojisi açısından çinkonun önemi. Akademik Gıda, 14(3), 307-314.
Winterges E.S. et al. Immune-Enhancing Role of Vitamin C and Zinc and Effect on Clinical Conditions.
Ann Nutr Metab 2006; 50:85–94.
